GDP là gì? Khái niệm
GDP là từ viết tắt của cụm từ tiếng Anh “ Gross Domestic Product” được dịch ra tiếng Việt có nghĩa là “tổng sản phẩm quốc nội” hay “ Tống sản phẩm nội địa”.
Ta có thể hiểu GDP là một chỉ tiêu đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ của một quốc gia trong một thời điểm nhất định, thông thường là một năm.
GDP bình quân đầu người là gì?
GDP bình quân đầu người còn được gọi là “Per capita GDP” được hiểu là chỉ tiêu thống kê kinh tế thể hiện kết quả sản xuất kinh doanh tính trên bình quân đầu người của một đất nước trong vòng 1 năm.
Để tính được GDP bình quân đầu người của một quốc gia nào đó tại một thời điểm cụ thể người ta lấy GDP của quốc gia tại cùng thời điểm chia cho tổng dân số của quốc gia trong thời điểm đó.
Định nghĩa GDP nghe có vẽ đơn giản nhưng trong thực tế có rất nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh trong quá trình tính toán chỉ tiêu GDP của nền kinh tế. Vì vậy, cần phải hiểu sâu hơn và phân tích những vấn đề ẩn chứa đằng sau định nghĩa GDP.
Phương pháp tính GDP và ý nghĩa chỉ số GDP đối với mỗi quốc gia.
GDP là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp rất quan trọng của một đất nước. Chính vì thế, các chuyên gia sử dụng chỉ số GDP để đánh giá tốc độ tăng trưởng nền kinh tế của một quốc gia.
Cách tính GDP
GDP có thể được tính theo nhiều phương pháp khác nhau tùy theo mỗi góc độ. Hiện nay có 3 cách tính GDP thông dụng nhất đó là phương pháp sản xuất, phương pháp sử dụng cuối cùng và phương pháp thu nhập. Cho dù tính GDP theo phương pháp nào đi nữa thì kết quả cuối cùng đều giống nhau.
Tính GDP theo phương pháp sản xuất:
Nhìn về góc độ sản xuất thì tổng sản phẩm quốc nội chính là tổng tất cả các giá trị gia tăng của nền kinh tế một nước trong một thời gian nhất định.
Công thức tính GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu
Trong đó: Giá trị tăng thêm đối với từng ngành kinh tế có thể là: Thu nhập của người sản xuất, tiền công, thuế sản xuất, bảo hiểm, khấu hao tài sản cố định, giá trị thặng dư…
Phương pháp sử dụng cuối cùng:
Xét ở góc độ chi tiêu, GDP sẽ bao gồm tiêu dùng cuối của hộ gia đình, tiêu dùng cuối của chính phủ, tích lũy tài sản và chênh lệch xuất - nhập khẩu của quốc gia đó.
Công thức tính: GDP = C+I+G+NX
Trong đó: C= Tổng giá trị tiêu dùng cho sản phẩm và dịch vụ của tất cả các hộ gia đình trong quốc nha/ I = Tổng giá trị tiêu dùng của các nhà đầu tư/ G= Tổng giá trị chi tiêu của chính phủ/ NX= Xuất khẩu ròng (được tính bằng giá trị xuất khẩu trừ đi giá trị nhập khẩu). Đây là sự chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu của quốc gia.
Phương pháp thu nhập
Nhìn về góc độ thu nhập thì GDP gồm thu nhập của người lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất, giá trị thặng dư sản xuất trong kỳ một đất nước.
Công thức tính: GDP = W (tiền lương)+ R ( tiền thuế)+ I ( tiền lãi) + Pr ( lợi nhuận) + Ti (thuế gián thu ròng)+ De ( khấu hao tài sản cố định)
Ý nghĩa của chỉ số GDP đối với một quốc gia
- GDP là thước đo giúp đánh giá tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế đất nước đó, đồng thời thể hiện sự biến động của sản phẩm hoặc dịch vụ theo thời gian.
- Khi GDP bị suy giảm sẽ dẫn đến những tác động xấu cho nền kinh tế của đất nước đó và dẫn tới lạm phát, thất nghiệp, suy thoái, đồng tiền bị mất giá…và những tác động xấu này lại gây ảnh hưởng trực tiếp đến việc sản xuất kinh doanh của những doanh nghiệp và đời sống của người dân.
- Dựa vào GDP bình quân đầu người có thể biết được mức thu nhập tương đối và chất lượng sống của người dân ở các quốc gia.
Chỉ số GDP và những điểm còn hạn chế
Những điểm hạn chế của chỉ số GDP:
- GDP được tính toán dựa trên những dữ liệu chính thức thống kế được. Chính vì thế GDP không tính đến, định lượng được những giá trị của hoạt động kinh tế phi chính thức như: sản xuất hộ gia đình, các việc làm ngoài giấy tờ, kinh doanh chợ đen, công việc tình nguyện…
- GDP không tính đến khoản lợi nhuận thu được bởi các công ty nước ngoài mà được gửi lại cho các nhà đầu tư nước ngoài trong một đất nước. Vì vậy, điều này có thể vượt quá sản lượng kinh tế thực tế của quốc gia đó.
- GDP xem xét sản xuất hàng hóa cuối cùng và đầu tư vốn mới mà bỏ qua hoạt động chi tiêu và giao dịch trung gian giữa các doanh nghiệp.
- GDP chỉ chú trọng nhấn mạnh đến sản lượng vật chất nhưng lại không xem xét đến thực trạng phát triển tổng thể của quốc gia đó. Chính vì vậy GDP tăng trưởng không thể đo lường được chính xác sự phát triển của đất nước hay là sức khỏe, đời sống công dân của quốc gia đó.
GDP và GNP khác nhau ra sao?
- GDP: là tổng sản phẩm quốc nội. Cụ thể là toàn bộ giá trị được các thành phần kinh tế hoạt động trên lãnh thổ quốc gia đó sản xuất được trong một thời gian nhất định bao gồm cả những công ty nước ngoài thuộc lãnh thổ quốc gia đó.
- GNP: Là tổng sản lượng quốc gia gồm cả trong và ngoài nước. Cụ thể là toàn bộ giá trị mà công dân mang quốc tịch của nước đó sản xuất ra trong khoảng thời gian nhất định bất kể làm ở đâu, trong nước hoặc ngoài nước.
GDP là một thuật ngữ chuyên ngành kinh tế và được sử dụng rất phổ biến. bài viết này đã tổng hợp được hầu hết những thông tin cơ bản và cần thiết liên quan đến GDP, hy vọng sẽ mang đến cho bạn đọc những kiến thức hữu ích.